034

Vijfentwintig april. Haar laatste stuk dateert van vijfentwintig april, en het is juist die brief die ik al honderd keer las. Het is de brief die ze me midden in de nacht doormailde. Ik belde haar exact drie minuten erna, en toen was het al –

Ik wil niet te laat typen, maar ik weet ook niet wat ik dan wel moet typen. Toen was ze al ‘weggegaan’, zoals ze dat zei? Drie minuten, godverdomme. Ik snapte er niks van. Hoe kon dat nu? Drie minuten, dat is niks. Zelfs al nam ze de telefoon niet op, we waren er toch zeker wel op tijd? Nog voor… Voor ze wegging?

Later bleek dat ze die e-mail automatisch had laten verzenden om middernacht. Alsof ze haar laatste dag toch nog volledig wou blijven. Ze was niet iemand om half werk te leveren (oh, wat klinkt dat nu ironisch, er komt een bitter glimlachje op mijn lippen), ook al dacht ze daar zelf anders over.

Ze dacht altijd dat ze nog niet klaar was. Dat er nog iets gedaan moest worden, ook al was dat niet zo. Af en toe moet je eens gaan zitten en om je heen kijken. Soms moet je eens kunnen rusten. Zij kon dat niet, en toen ze doorhad dat het echt broodnodig was, was ze al te moe en deed ze toch maar verder zoals ze bezig was.

En ik, waar was ik? Op het moment van de mail minstens duizend kilometer hiervandaan. De dag erna telkens een paar kilometer dichterbij, tot ik weer met mijn beide voeten op de grond stond en me in de armen van haar grote held stortte, die zelf nog stond te trillen op zijn benen en de eerste weken geen woord zei. Of toch niet meer dan een paar. En daarvoor was ik altijd dichtbij, maar misschien nooit dicht genoeg. Achteraf wou je dat je gewoon naast haar gekampeerd had, dat je haar overal op de voet gevolgd had, maar soms gaat dat niet. Zij heeft haar eigen keuzes gemaakt, maar ik wou…

Achteraf wil je natuurlijk zoveel.

Het is zes maanden geleden. Gedurende zes maanden heb ik haar verzameld. Ik wist waar ze mee bezig was, en ik wist dat het ook afgemaakt moest worden. Eerst vond ik dat het af was zoals het was. Ik had er eens snel naar gekeken, en niet veel kunnen zien omdat mijn ogen te wazig waren. Maar daarna… Daarna leek het mij nog meer onaf dan wat ze achtergelaten had. Het was niet wie ze was. En ik ben ook niet wie ze was, en ik wist niet wat ik ermee aan moest, maar ik wist dat er iets mee moest gebeuren.

Ik ging ten rade bij haar held, die ondertussen ook voor mij die rol heeft opgenomen. Hij weet het zelf allemaal niet meer, en zijn benen trillen nog steeds, maar ik kan hem best dragen als dat moet. In elk geval had hij er ook geen mening over, of toch geen mening die hij met mij wou delen.

Dus ging ik op zoek naar het andere hoofdpersonage, dat ik ook al een tijd niet meer gezien had. Hij had nog steeds dat meisje met de lelijke zwarte jas rond zich hangen, maar dat besefte hij denk ik zelf niet eens. In elk geval niet op dat moment. En hij luisterde naar wat ik te zeggen had, speelde met een bierviltje en veegde onopvallend een traan weg die ik zogezegd niet mocht zien. “Vertel het zelf”, zei hij uiteindelijk, “haar verhaal.”

Ik heb die jongen vaak lomp, achterlijk en blind genoemd, vaker dan me lief was, maar ik moet het toegeven: soms heeft hij goede invallen.

Soms.

Wat ze zelf geschreven heeft, daar kom ik niet aan. Die woorden staan daar voor een reden. Dat was haar ten voeten uit. Meestal was ze zelf de enige die begreep wat ze schreef. Alles, de positie van de woorden, al dan niet aanwezige hoofdletters en interpunctie, woordkeuze had een dubbele betekenis, een extra bodem. Toen ik haar daar eens op wees, keek ze me aan met een blik die duidelijk zei: “Ja, en dan?” Ze schreef voor zichzelf, niet voor de wereld.

Als ik lees wat ze tot nu toe heeft vastgelegd, is wat echt in het oog springt de stukken die ontbreken. Dit was nog maar haar aanloop, ze was nog veel meer van plan. Ze heeft echter niet gezegd wat, zelfs niet in een simpel overzicht. Dus besloot ik de gaten op te vullen. Zelf kon ik heel haar verhaal niet vertellen: ik ken al haar betekenissen niet. Dus liet ik het over aan alle anderen. De personages die ze al had aangehaald, maar ook zij die ze nog buiten beschouwing had gelaten.

Zo simpel bleek dat echter niet te zijn. De anderen, die wilden alleen maar vertellen wat ze nog wisten – en ze logen. Sommigen vertelden staalharde leugens. “Is dat erg?” vroeg ik haar held, “Zelf loog ze ten slotte ook.” Hij haalde zijn schouders op. “Misschien, maar het was dan ook haar verhaal.” Daar werd ik stil van, en ik besloot dat in haar verhaal zij de enige was die mocht liegen.

Daarmee moest het moeilijkste nog komen. Waar vond ik bewijsmateriaal, waarmee kon ik die verzinsels weerleggen? Ik wist het eigenlijk al, maar schoof die oplossing zo lang mogelijk voor me uit,ging bij anderen ten rade en ploos haar computer uit (niet dat dat zo leuk was, maar aan iets digitaal zou ze nooit het echt belangrijke toevertrouwen, en dat wist ik). Tot de jongen met zijn bierviltje verlegen vroeg of ik al haar schrijfsels al gevonden had. “Ze was altijd en eeuwig aan het schrijven”, zei hij, “zoveel dat…” Daar aarzelde hij, maar ik wist wat hij wou zeggen.

Zoveel dat ze voor het echte leven geen woorden meer had.

Ik zocht haar Doos dus, en ik vond hem ook.

Ik weet niet wat ik verwacht had. Een mooi uitgeschreven plan, iets dat het heel gemakkelijk zou maken? Zo was ze niet. Ze deed veel, maar het zichzelf gemakkelijk maken, daar deed ze niet aan mee. Wat wou ik dan, een netjes geordende stapel? Aan wat ze schreef kan ik merken dat het dat ooit geweest is, maar door haar geblader, gezoek was het een grote papierbom geworden.

Wat moest ik daarmee? Er eens goed om huilen? Ik ben geen wener. Zij deed dat voor ons allebei.

(En toch was dat wat ik deed – voor mezelf, voor haar, en voor alle anderen)

Dus ik deed waar ik goed in was. Ik begon te ordenen en te sorteren, vond een stapel paperclips onderin de doos en begreep dat ze het zelf ook al geprobeerd had. Ik kreeg hulp van haar en mijn held, die hoopte een uitleg te krijgen en alleen maar veel verdriet vond. Dus ik ging stug verder, probeerde door de bomen het bos weer te vinden en besefte uiteindelijk dat dat niet zou werken.

En toch zit ik hier nu-

Want anders weet ik het ook niet.

Ina.